Rekonstrukcja Bitwy Pod Sędziejowicami w sobotę

Szczególne miejsce w lokalnej historii zajmuje bitwa pod Sędziejowicami, jedna z nielicznych zwycięskich batalii podczas Powstania Styczniowego 1863 r. W sobotę, 24 sierpnia, zostanie uczczone to wydarzenie.

W sobotę, w rocznicę bitwy, oprócz uroczystości na cmentarzu, odbędzie się też próba rekonstrukcji bitwy powstańców z Kozakami. Początek o godz. 17 w parku w centrum Sędziejowic.

Uroczystości rozpoczną się natomiast o godz. 16.30 od odegrania hymnu państwowego oraz modlitwy w intencji poległych powstańców.

O godz. 17 rekonstrukcja historyczna "Cena, którą przyjdzie zapłacić - ostatni epizod bitwy pod Sędziejowicami".

Przewidziano również krótkie przemówienie wójta i zaproszonych gości oraz złożenie kwiatów przy powstańczym pomniku.

- Jako historyk z zamiłowania przykładam wielką wagę do bitwy powstańców styczniowych działających na terenie gminy Sędziejowice - podkreśla wójt Dariusz Cieślak. - Ta pamięć im się należy. Zawsze mieliśmy mniejszą lub większą uroczystość w dniu wybuchu Powstania Styczniowego, natomiast na tym co dla naszej historii najcenniejsze, czyli na historii bitwy sędziejowickiej skupiliśmy się tylko przy okazji jej 150. rocznicy. Chciałbym odwrócić tę tendencję. Oczywiście o wybuchu powstania zawsze będziemy pamiętać, jednak taką cykliczną uroczystość chcemy organizować przy wsparciu całego środowiska lokalnego.

Plany wójta ziszczą się 24 sierpnia. Rocznica bitwy pod Sędziejowicami przypada natomiast 26 sierpnia.

Wójt chce zorganizować taką uroczystość, która z roku na rok będzie pogłębiała wiedzę właśnie o tej bitwie.

- A jednocześnie budowała pozycję sędziejowickich Powstańców Styczniowych. Bardzo często historia Powstania Styczniowego i ziemia sędziejowicka jest bardziej kojarzona z dużym monumentem kozackim stojącym na cmentarzu, a nie z tym mniejszym stojącym w jego cieciu pomnikiem pochowanych tu powstańców. Chcemy to odwrócić. Skupić na bitwie. I oprócz tradycyjnych elementów rocznicowych, chciałbym stworzyć namiastkę rekonstrukcji - zapowiada wójt gminy Sędziejowice Dariusz Cieślak.

Opis Bitwy pod Sędziejowicami

Bitwa pod Sędziejowicami Jedną ze zwycięskich dla polskiej strony potyczek, stoczonych przez powstańców z oddziałami rosyjskimi, była Bitwa pod Sędziejowicami, stoczona na ziemi łódzkiej 26 sierpnia 1863 r. Generał Edmund Taczanowski, naczelnik województwa kaliskiego i mazowieckiego, chcąc ożywić działania powstańcze na podległym sobie terenie, zarządził koncentrację oddziałów polskich w rejonie Sędziejowic. Z powodu pilnego strzeżenia granic przez Rosjan i Prusaków, przedarł się tu jedynie z małą grupką powstańców.

W tym czasie tereny na wschód od Warty, w kierunku Łodzi były patrolowane przez wojsko rosyjskie z garnizonu łódzkiego, dowodzonego przez ppłk. Klodta, który wyruszył w pole na czele szwadronu huzarów grodzieńskich, 50 kozaków i plutonu rakietników konnych. Ścigając oddział konnych żandarmów W. Parczewskiego (Straży Narodowej) przypadkowo natknął się na inną polską formację pod dowództwem por. Bąkowskiego.

W Ostrowie koło Łasku dowiedział się, że ten wyczerpany walką oddział liczy tylko 60 jeźdźców i jest mocno osłabiony, a zatem nie przedstawia większej wartości bojowej. Dlatego wydzielił niewielki, chociaż doborowy oddział huzarów, dowodzony przez rotmistrza huzarów grodzieńskich, Aleksandra von Grabbego. Oddział, wraz z dowódcą, liczyłłącznie 43 osoby, w tym 25 kozaków kubańskich oraz 12 kozaków dońskich, z dowódcą Monachimem, a także 4 oficerów wywodzących się z rodzin arystokratycznych (m.in. książę M. Urusow i syn właścicieli instytutu żeńskiego w Puławach). Rozpoczęła się pogoń za Polakami.

W pewnej chwili por. A. Witmajer, dowodzący szpicą ścigającą powstańców, dostrzegł ostatnich jeźdźców Bąkowskiego, wpadających już do Sędziejowic. Kozacy w brawurowym ataku znieśli najpierw powstańcze czaty w rejonie cmentarza, a następnie wjechali na plac w centrum wsi, gdzie czekała ich niespodzianka: wpadając na nisko porozciągane liny między opłotkami, stworzyli jedną splątaną masę. Z miejsca potyczki udało się zbiec trzem Kozakom; mieli oni jak najszybciej sprowadzić pomoc z Łodzi.

Okazało się, że we wsi stacjonowało w tym czasie liczne zgrupowanie gen. Taczanowskiego (1600-1800 koni), nikt się jednak nie spodziewał tu Rosjan. Będąc przekonanym, że złożony z Kozaków oddział wyprzedza inny, znacznie silniejszy, polski dowódca zarządził natychmiastowy alarm, a jednocześnie posłał po pomoc do pobliskich wsi, gdzie stacjonowała piechota powstańcza (kosynierzy). Nie czekając jednak na piechotę, wysłał na Rosjan jazdę Mniewskiego, ale atak ten nie przyniósł powodzenia.

Wtedy powstańcy postanowili podpalić stodołę, w której kryli się Kozacy. Udało się to młodemu Sulimierskiemu, synowi właściciela pobliskiego majątku. Pożar wypłoszył Rosjan z bezpiecznej kryjówki; opuścili ją pospiesznie, opiekując się troskliwie rannymi i prowadząc konie za ogrodzenie miejscowego cmentarza. Na wycofujących się ruszyli ułani, lecz jedynie kilku z nich dopadło broniących się żołnierzy armii carskiej, którzy udaremnili atak, płosząc polskie rumaki. Po trzech godzinach walki, na pomoc partii powstańczej przybyli ze wsi Osiny i Żagliny kosynierzy płk. Kopernickiego. Rozczarowany postawą swojej jazdy gen. Taczanowski, natychmiast rozkazał przybyłym zaatakować wroga. Kosynierzy, pod osłoną strzelców, odważnie nacierali na Rosjan. Do nich dołączyli ułani, wspólnie atakując nieprzyjaciela.

W bitwie został ciężko ranny nieprzyjacielski dowódca – A. von Grabbe. Wtedy dowodzenie przejął por. A. Witmajer, który widząc przewagę Powstańców, wydał rozkaz poddania się i wywiesił białą chustę. Kozacy nie respektowali jednak postanowienia nowego dowódcy i z bliskiej odległości strzelali do Polaków, którzy podjechali do parkanu. Do walki z impetem włączyli się kosynierzy i rozwścieczeni wiarołomstwem Rosjan wybili niemal wszystkich, także rannych. Oficerom polskim udało się z trudem ocalić przed rzezią von Grabbego (jednak z powodu odniesionych ran zmarł on na drugi dzień), a także księcia M. Urusowa, por. A. Witmajera, korneta S. Jermołowa (również zmarł nazajutrz) oraz jednego z Kozaków.
(źródło: http://www.lodz.uw.gov.pl)