„Ławeczka z Janem Łaskim”. Wybrano projekt pomnika na 600-lecie Łasku

Gmina Łask rozstrzygnęła konkurs rzeźbiarsko-architektoniczny na opracowanie koncepcji projektu pomnika „Ławeczka z Janem Łaskim”. Wykonany z brązu monument stanie na pl. gen. Jarosława Dąbrowskiego naprzeciw Kolegiaty, a jego odsłonięcie zaplanowano na wrzesień tego roku, jak zapowiada samorząd.

Budowa pomnika „Ławeczka z Janem Łaskim” to kolejny punkt w programie obchodów jubileuszu 600-lecia Łasku, jaki przypada w 2022 roku. Koszt wykonania pomnika wraz z dokumentacją projektową, nadzorem autorskim, zagospodarowaniem terenu wokół nie może przekroczyć kwoty 199 tys. zł brutto.

Sąd Konkursowy wybrał projekt, jaki będzie realizowany spośród trzech finałowych prac. Na konkurs wpłynęło 10 zgłoszeń. Autorem zwycięskiego projektu jest dr hab. Karol Badyna, polski rzeźbiarz, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Ławeczka, jak założono, pozwoli na to, by usiadły na niej dwie osoby. Jej elementem jest siedząca postać prymasa Jana Łaskiego. Oto opis rzeźby przedstawiony przez autora projektu:
"Dla podkreślenia podwójnej roli Jana Łaskiego jako kanclerza królewskiego oraz prymasa Polski „Ławeczka z Janem Łaskim” została podzielona na kilka odrębnych części. To rozwiązanie plastyczne pozwala także na wyraźne ukazanie atrybutów, które wiążą się z tymi odrębnymi funkcjami. Kanclerz koronny jest ukazany razem z kodeksem aktów prawnych „Statutem Łaskiego”, natomiast insygnia arcybiskupie są ukazane w postaci infuły z herbami Korab oraz pastorałem.
Wskazana lokalizacja pomnika „Ławeczka z Janem Łaskim” w naturalny sposób wymusza umieszczenie frontu pomnika po skosie w stosunku do dwóch kierunków ciągów pieszych. Kierunek głowy Jana Łaskiego jest wyraźnie zwrócony w stronę Kolegiaty. To rozwiązanie kompozycyjne łączy jednocześnie wymogi najbliższego otoczenia pomnika jak i tego istotnego - dalszego otoczenia, jakim jest perspektywa Kolegiaty.
„Ławeczka z Janem Łaskim” posiada miejsca do siedzenia i pewną atrakcję związaną z faktem, że osoby stykające się z rzeźbą Jana Łaskiego mogą dzierżyć na chwilę pastorał - symbol biskupiej władzy pasterskiej.
Rozwiązanie plastyczne „Ławeczki z Janem Łaskim” rezygnujące z oparcia ławki stwarza wiele dodatkowych możliwości prezentacji pomnika z różnych stron, nie wspominając już o możliwości trzymania w ręku pastorału."

Dr hab. Karol Badyna w swojej twórczości zajmuje się głównie rzeźbą portretową. Posiada liczne realizacje pomnikowe w Polsce oraz w USA, Izraelu, Portugalii, Niemczech, we Włoszech, na Białorusi, Estonii i w Singapurze.

Osada Łask powstała w XI wieku na zachodniej krawędzi Wysoczyzny Łódzkiej, na obszarze zalewowym rzeki Grabi, na szlaku z Krakowa do Poznania. Krzyżowały się tu szlaki tranzytowe z Lutomierska do Piotrkowa, z Pabianic do Szadku i Sieradza. Dolina Grabi stwarzała dogodne warunki dla rozwoju rzemiosła, rolnictwa i ogrodnictwa.

Założycielem wsi Łask był w XIV w. Jan, chorąży sieradzki, wnuk Michałka, pierwszego Korabity. Ojcem Jana był Wojciech i to od niego rozpoczyna się drzewo genealogiczne rodu Łaskich.

Miasto Łask zostało lokowane na prawie magdeburskim. Prawa miejskie otrzymał Jan z Łasku i Krowicy 2 września 1422 r. od króla Władysława Jagiełły w obozie wojennym nad jeziorem Melnem na Mazurach.

Miasto uzyskało przywilej uwalniający go od podporządkowania obcej jurysdykcji oraz zwalniający je ze świadczeń na rzecz panującego. Jagiełło zezwolił na odbywanie w Łasku cotygodniowych targów w poniedziałki i corocznych jarmarków w dzień Św. Franciszka (4 października).

Wiek XVI to rozkwit miasta dzięki funduszom prymasa Jana Łaskiego, urodzonego w Łasku. W latach 1517 - 1523 wzniesiono w mieście okazały, murowany kościół w stylu późnogotyckim. Kościół ten powstał na miejscu wcześniej wzniesionej świątyni z 1366 r. Został konsekrowany 6 lutego 1525 r. pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, oraz świętych - Michała Archanioła, Jana Chrzciciela, Anny i Doroty. W 1525 r. erygowano przy nim kapitułę kolegiacką. Najcenniejszym skarbem w kolegiacie jest alabastrowa płaskorzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Najprawdopodobniej dzieło to ofiarował Łaskiemu papież Leon X podczas wizyty prymasa w Rzymie.

Jan Łaski to arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski w latach 1510–1531, kanclerz wielki koronny od 1503, sekretarz królewski od 1501. Najbardziej znany jest jako kodyfikator prawa zawartego w tzw. Statucie Łaskiego.

Z Łasku pochodzi także Jan Łaski Młodszy, który był najwybitniejszym przedstawicielem reformacji w Polsce. Organizator zborów ewangelickich w Anglii i wschodniej Fryzji, twórca Kościoła kalwińskiego w Polsce. To m.in. jego zasługą było powstanie w Łopatkach warsztatu drukarskiego, przygotowującego polskie wydania dzieł Erazma z Rotterdamu.

W Łaskim Domu Kultury 6 grudnia 2021 roku odbyło się pierwsze posiedzenie Honorowego Komitetu Obchodów Jubileuszu 600-lecia Nadania Praw Miejskich Łaskowi. Komitet liczy 40 członków.